बातम्या

पित्तविषयी काही महत्वाची माहिती.

By nisha patil - 7/19/2025 10:25:39 AM
Share This News:

पित्त म्हणजे काय?

आयुर्वेदानुसार मानवी शरीरात तीन दोष असतात – वात, पित्त आणि कफ.
पित्त दोष म्हणजे शरीरातील उष्णतेचे, पाचनाचे व चयापचयाचे (metabolism) कार्य करणारा घटक.

🔥 पित्ताचे गुणधर्म:

• उष्ण (गरम)

• तीव्र (तीव्र क्रिया करणारे)

• लघु (हलके)

• स्नेह (थोडा चिकट पण ज्वलनशील)

• द्रव (पातळ)

• आम्ल (आंबट, acidic)

🔬 पित्त कुठे असते?

पित्त शरीरात मुख्यतः अग्नि (जठराग्नी) म्हणजेच पचनशक्तीच्या ठिकाणी असते:

• यकृत (लिव्हर) – पित्तस्राव

• आमाशय (Stomach) – पाचनासाठी

• रक्तामध्ये – उष्णता निर्माण करण्यासाठी

• त्वचेमध्ये – तेज व रंगासाठी

🧠 पित्ताचे कार्य:

1. अन्नाचे पचन व चयापचय

2. शरीरातील उष्णतेचे नियमन

3. बुद्धिमत्ता व धारणा

4. भूक व तहान निर्माण

5. त्वचेचा रंग, तेज

6. उत्साह व आत्मविश्वास

⚠️ पित्त वाढल्याची लक्षणे:

• अॅसिडिटी, छातीत जळजळ

• अपचन, अन्नावर उलटी

• लवकर चिडचिड होणे

• अंगाला उष्णता जाणवणे

• त्वचेवर पुरळ, लालसरपणा

• केस गळणे, डोळ्यांत जळजळ

• तोंडात आंबटपणा

🍋 पित्त वाढण्याची कारणे:

• जास्त तळलेले, तेलकट, मसालेदार पदार्थ खाणे

• उपाशी राहणे

• रात्रभर जागरण

• जास्त राग, तणाव

• उन्हात फिरणे

• मद्यपान किंवा सिगारेट

🌿 पित्त शांत करण्याचे उपाय:

1. थंड, सौम्य अन्न – दूध, तांदूळ, गव्हाचे पदार्थ, काकडी, द्राक्ष, नारळ पाणी

2. गवती चहा, कोथिंबीर, मनुका यांचा वापर

3. तूपाचा वापर वाढवा – साजूक तूप पित्त शमवते

4. योग व ध्यान – विशेषतः "शीतली प्राणायाम", "शवासन"

5. कोरफड रस, आवळा, गुलकंद याचा उपयोग

6. गरम, झणझणीत अन्न टाळा