बातम्या
आयुर्वेदशास्त्राने निरोगी जगण्या साठी काही नियम
By nisha patil - 9/5/2025 6:30:05 AM
Share This News:
🕗 १. दिनचर्या (Daily Routine) – रोजची शारीरिक व मानसिक स्वच्छता
| वेळ |
कृती |
| सकाळी लवकर उठणे (ब्रह्ममुहूर्त) |
साधारण सूर्योदयाच्या १.५ तास आधी (४:३०–५:३०) |
| तोंड, जीभ, डोळे, नाक, कान स्वच्छ करणे |
दंतधावन, जिभेचं शुद्धीकरण, नेत्य कर्म (नाकात तूप/तेल घालणे) |
| व्यायाम |
दररोज ३० मिनिटं हलका व्यायाम किंवा योगासन |
| स्नान |
कोमट पाण्याने स्नान केल्याने त्वचा आणि मन प्रसन्न होतं |
| सकाळचा आहार (नाश्ता) |
पचनास हलका व पौष्टिक, वेळेवर |
| मध्यान्हभोजन (दुपारचा जेवण) |
दिवसातील सर्वात मोठं आणि मुख्य जेवण |
| संध्याकाळी हलकी चाल |
जेवणानंतर थोडं चालणं – "100 पावले चालल्याने 100 वर्षे जगता येते" |
| रात्रीचं हलकं जेवण |
सूर्यास्तानंतर लवकर, पचायला सोपं जेवण घ्या |
| रात्री शांत झोप |
१० वाजेपर्यंत झोपेची तयारी सुरू करावी |
🍂 २. ऋतुचर्या (Seasonal Regimen)
ऋतूनुसार आहार-विहार बदलणे:
-
ग्रीष्म (उन्हाळा): थंड व पचायला हलका आहार – ताक, फळं, सढळ पाणीपान
-
वर्षा (पावसाळा): सूप, गरम पाणी, सेंद्रिय मसाले – पचनशक्ती कमी असते
-
शरद (हिवाळा प्रारंभ): कडवट, तुरट चव – रक्तशुद्धीस मदत
-
हेमंत/शिशिर (हिवाळा): पौष्टिक आहार – ताकद वाढवतो
-
वसंत (बसंत): व्यायाम वाढवावा, मध घेतला जावा
🍽️ ३. आहार नियम (Dietary Principles)
-
भूक लागल्यावरच खावं
-
अति गरम, अति थंड, अति तेलकट टाळावं
-
खाण्याच्या वेळी फक्त जेवणावर लक्ष केंद्रित करावं (टी.व्ही., मोबाईल टाळा)
-
आहारात षड्रस (6 चव) असावा – गोड, आंबट, खारट, तिखट, कडवट, तुरट
-
मद्यपान, धूम्रपान आणि अति चहा-कॉफी टाळा
🧘 ४. मानसिक आरोग्यासाठी:
-
ध्यान, प्राणायाम, जप नियमित करा
-
सत्संग, चांगल्या लोकांशी संपर्क ठेवा
-
नकारात्मक भावना – राग, द्वेष, मत्सर – यांच्यावर नियंत्रण ठेवा
🌿 ५. आयुर्वेदीय दिनपथ्ये:
-
त्रिफळा चूर्ण: रोज रात्री झोपण्याआधी पाण्यासोबत
-
गायीचं तूप, आवळा, अश्वगंधा, च्यवनप्राश – प्रतिकारशक्ती वाढवणारे
आयुर्वेदशास्त्राने निरोगी जगण्या साठी काही नियम
|